چاپ بر روی پارچه کار جذابی به‌نظر می‌رسد. با امکاناتی که در این بخش وجود دارد، کافی است تا طرح‌های ذهنی خودتان را تصور کنید و آن‌ها را بر روی پارچه، تیشرت یا هر لباس دیگری ببینید. این ادعای اغراق‌آمیزی نیست، به لطف پیشرفت فناوری، شاهد کیفیت بالای چاپ در پارچه‌ها هستیم. اگر می‌خواهید در کارگاه، به‌صورت انبوه تولید کنید، باید به روش‌های چاپ پارچه آشنایی کامل داشته‌باشید، زیرا هرکدام از آن‌ها نتایج متفاوتی را نشان می‌دهند. در این مطلب رایج‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های چاپ بر روی پارچه را بررسی می‌کنیم.
انواع روش‌های چاپ پارچه
در صنعت چاپ، کیفیت پارچه نقش مهم و اساسی را ایفا می‌کند. پارچه‌ها را از الیاف طبیعی یا مصنوعی می‌سازند، حتی در بعضی از پارچه‌ها، مخلوطی از این دو الیاف را می‌توان مشاهده کرد. باتوجه‌به جنس و مرغوبیت پارچه، روش‌های چاپ مستقیم و غیرمستقیم را به‌کار می‌برند. در ادامه به هر دو مورد می‌پردازیم.
چاپ مستقیم (Direct textile printin)
این روش همان‌طور که از نامش پیداست، رنگ را به‌صورت مستقیم و بدون اقدام اضافه، بر روی پارچه تزریق می‌کند. پارچه‌های باکیفیتی که قدرت جذب خوبی دارند، مناسب این نوع چاپ هستند. چاپگرهای دیجیتالی، غلتکی، قالبی و شابلونی از این روش چاپ استفاده می‌کنند.
چاپ غیرمستقیم (Sublimation printing) از روش‌های چاپ پارچه
این نوع چاپ نیز به‌عنوان یک روش محبوب و پرطرفدار شناخته می‌شود. چاپ غیر مستقیم، به شما این امکان را می‌دهد تا طرح‌های خود را با وضوح بیشتری، بر روی پارچه چاپ کنید. اما در این بین باید یک مرحله اضافه را طی کنید تا فرایند چاپ را تمام شده بدانید.
این مرحله اضافه، همان چاپ کردن الگو بر روی کاغذ است. با به‌کارگیری تکنیک‌های خاصی، قادر خواهید بود تا الگو را از روی کاغذ به پارچه انتقال دهید. چاپ حرارتی سابلیمیشن نمونه‌ای از چاپ غیرمستقیم است.
آموزش چاپ روی پارچه
اگر تصمیم گرفته‌اید تا بر روی پارچه، طرح‌های مورد نظرتان را چاپ کنید باید در ابتدای امر، فناوری‌های به‌کاررفته در دستگاه‌های چاپ را بشناسید و بعد از آن با مراحل چاپ در هریک از آن‌ها آشنا شوید.
با تنوعی که در دستگاه و روش‌های چاپ پارچه وجود دارد، می‌توان فرایند چاپ را روی هر پارچه‌ای اجرا کرد. اگر نتیجه و کیفیت کار برایتان اهمیت دارد، بهتر است تا در انتخاب نوع چاپگر و رنگ نیز دقت کنید. در ادامه این مطلب قصد داریم تا دستگاه‌های کاربردی در این حوزه را بررسی کنیم و شما را در جریان مراحل چاپ پارچه قرار دهیم.
معرفی دستگاه چاپ دیجیتال پارچه و فرآیند آن
چاپ دیجیتال با پیشرفت‌های روزافزونی که دارد، توانسته جایگاه نخست در صنعت چاپ پارچه را به خود اختصاص دهد. فعالان این حوزه، هنگام پیاده‌سازی طرح‌های خود با محدودیتی مواجه نیستند.
تکنولوژی که از آن صحبت می‌کنیم قادر است در سریع‌ترین زمان ممکن الگوهای ساده تا پیچیده را طراحی کند و با کیفیت بالا در اختیار خریداران بگذارد. برای کار با این دستگاه، باید یک‌سری مراحل اولیه را طی کنید تا بتوانید فرایند چاپ بر روی پارچه را انجام دهید.
طراحی الگو
قبل از این‌که اصلاً تصمیم به چاپ پارچه بگیرید، باید طرح یا الگویی داشته‌باشید تا آن را بر روی پارچه چاپ کنید. در هنگام طراحی الگو، نگران طول یا عرض پارچه نباشید، زیرا در هر متراژی می‌توانید الگو‌ها را تکرار کنید. باید دقت کنید تا طرح‌های موردنظرتان از کادر پارچه خارج نشود.
بدین‌منظور از فرد با تجربه‌ای بخواهید تا فایل‌های طراحی را مطابق با عرض پارچه و دستگاه پرینتر تنظیم کند. برنامه‌هایی مانند Adobe Illustrator،Corel Draw، Photoshop، Procreate،Clip Studio Paint شما را در طراحی الگوهایتان کمک می‌کند.
فایل را در فرمت‌های مناسبی تنظیم کنید
برای این‌که به نتیجه بهتری در چاپ برسید، باید یک فایل با فرمت TIFF با وضوح حداقل dpi 150 تنظیم کنید. در بخش بعدی، گزینه فشرده‌سازی LZW را فعال سازید تا با حفظ کیفیت فایل‌ها، حجم‌شان نیز کم شود.
همچنین به توانایی پردازش دستگاه چاپ نیز دقت کنید و تاحد امکان از مانیتور‌های کالیبره کمک بگیرید تا رنگ‌ها را همان‌طور که می‌بینید، چاپ کنید تا تغییر رنگ غافل‌گیرتان نکند. البته باتوجه‌به قابلیت‌های دستگاه می‌توانید از فرمت‌های JPG و PNGدر هنگام چاب استفاده کنید.
وضوح فایل را درنظر بگیرید
مشخصات دستگاه چاپ را درنظر بگیرید و ببینید تا قابلیت آن، چند نقطه در اینچ (1 اینچ برابر با 54/2 سانتی‌متر) است. همچنین فایل گرافیکی که در دستگاه آپلود می‌کنید باید حداقل کیفیت 150×150 پیکسل داشته‌باشد.
توجه‌به هد دستگاه چاپ پارچه
در دستگاه‌های چاپ، هد آن وظیفه مهم رنگ‌پاشی را برعهده دارد. اگر در یک دستگاه هد زیاد باشد به همان مقدار نیز سرعت چاپ بالا می‌رود و در زمان کمتری پارچه چاپ می‌شود.
هد به‌صورت مستقیم به کارتریج وصل است و از آن‌جا تغذیه می‌شود. هد به نسبت تصویر و دستوری که از کامپیوتر می‌گیرد، تصویر را روی پارچه چاپ می‌کند. به تعداد هد‌ها توجه کنید، اگر دستگاه شما هد‌های کمتری دارد، نباید انتظار کار سریع را داشته‌باشید.
چاپ غلتکی پارچه (Roller Printing) از روش‌های چاپ پارچه
چاپ غلتکی نیز یکی از روش‌های چاپ پارچه شمرده می‌شود که بیشترین طرفداران را به خود اختصاص داده است. پارچه از میان غلتک‌ها عبور می‌کند و طرح و رنگ غلتک‌ها را به خود جذب می‌کند.
این ماشین‌ها از چندین غلتک با نقوش و الگوهای متفاوتی تشکیل شده‌اند که وظیفه دارند تا طرح‌های مختلفی را روی پارچه چاپ کنند. تولیدکنندگان باتوجه‌به سفارشات مشتریان، از غلتک‌های مختلفی با نقوش متفاوت استفاده می‌کنند. در ادامه به تعویض غلتک‌ها و نکات ضروری در این خصوص اشاره می‌کنیم.
طراحی الگو برای غلتک‌ها
نقش‌های مختلفی را توسط الگو‌ها بر روی پارچه چاپ می‌کنند. طراحی و ساخت این الگو‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. کیفیت و زیبایی پارچه‌ها به این نقوش بستگی دارند. اگر طرح خاصی را در ذهن دارید و می‌خواهید غلتک‌هایی به همان شکل داشته‌باشید، کافیست به شرکت‌های سازنده غلتک سفارش دهید تا مطابق با طرح‌های شما غلتک‌های برجسته تولید کنند.
تمیزکاری غلتک‌ها
قبل از چاپ، به تمیزی غلتک‌ها و نقوش برجسته آن دقت کنید تا خروجی کارتان تمیز و باکیفیت باشد. از یک غلتک چندین مرتبه می‌توانید استفاده کنید و رنگ‌ها و الگوهای موردنظرتان را توسط آن‌ها چاپ کنید، پس بایستی پس از اتمام چاپ، با دقت تمیز شوند. این کار علاوه‌بر کیفیت بالای چاپ، افزایش مقاومت و ماندگاری غلتک‌ها را نیز به‌دنبال دارد.
چاپ پارچه با قالب (Block Printing)
Block Printing از قدیم تاکنون از روش‌های چاپ پارچه در مشرق زمین محسوب می‌شود. در این سرزمین‌ها، هنرمندانی را می‌توان یافت که بر روی بلوک‌های چوبی، طرح‌های زیبایی را حک می‌کنند و آن‌ها را در دسترس افراد فعال در حوزه چاپ پارچه قرار می‌دهند. این بلوک‌ها در بین اهل فن به قالب معروف است. البته نوع فلزی آن نیز وجود دارد که در مقایسه با نوع چوبی، از مقاومت بالایی برخوردار است.
برای چاپ بر روی پارچه با روش‌های چاپ پارچه کافیست تا این قالب‌ها را به رنگ آغشته کنید و با فشار دادن آن روی پارچه، نقوش موردنظر خود را بر روی آن چاپ کنید.
در هنگام کار با این قالب‌ها بایستی پارچه‌ها را در جای خودشان ثابت کنید تا جمع یا چروک نشوند. این اقدام در کیفیت پایانی کار بسیار تاثیرگذار است.
چاپ شابلونی (Stencil printing)
برای این نوع چاپ به یک میز کار احتیاج دارید. پارچه مورد نظر را بر روی این میز به‌صورت صاف پهن کنید. برای این‌که کیفیت کار بالا برود و پارچه در عین فرایند چاپ، جمع نشود، بهتر است تا چهار گوشه آن را توسط گیره به میز متصل کنید. سپس نوبت به شروع چاپ می‌رسد.
در چاپ شابلونی از توری‌های طرح‌دار استفاده می‌کنند. این توری‌ها از جنس پلاستیک یا پارچه هستند. الگو‌ها به‌صورت فضاهای خالی در این شابلون‌ها وجود دارند. هنگامی که رنگ را روی توری پخش می‌کنید، در داخل این فضا‌ها نفوذ می‌کند و از این طریق بر روی پارچه، طرح موردنظر چاپ می‌شود.
چاپ سابلیمیشن بر روی پارچه (Sublimation printing)
در این نوع چاپ در میان روش‌های چاپ پارچه مکانیزم متفاوتی در اختیارتان قرار می‌گیرد. برخلاف روش‌هایی که تاکنون یاد گرفتید، در این روش از تکنیک چاپ غیرمستقیم استفاده می‌کنید و روی پارچه‌ها فرایند چاپ را انجام می‌دهید.
در چاپ سابلیمیشن، باید الگوی موردنظرتان را با تمام جزئیات و رنگ توسط برنامه‌های گرافیکی کامپیوتری طراحی کنید و بعد از اتمام آن، از یک چاپگر با کیفیت کمک بگیرید و الگو را بر روی کاغذ مخصوص چاپ کنید.
پس از اتمام فرایند چاپ کاغذ، حالا نوبت به این می‌رسد که هر دو آن‌ها را در دستگاه پرس حرارتی قرار دهید و پس از گذشت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه کار خود را آماده تحویل بگیرید. در ادامه مطلب به ویژگی‌های این پرس حرارتی می‌پردازیم.
بخش‌های تشکیل دهنده پرس حرارتی
این پرس از دو صفحه بر روی هم تشکیل شده است که توسط یک بازو به یکدیگر وصل می‌شوند. صفحه پایینی ثابت است، اما صفحه بالایی قابلیت حرکت رو با بالا و پایین را دارد و فرایند پرس و انتقال حرارت را نیز انجام می‌دهد.
صفحه بالایی به المنت‌های حرارتی پر قدرتی مجهز است که قادرند تا گرمای 200 درجه سانتی‌گراد را تولید کنند. فشار وزن این پرس به‌همراه حرارت بالای آن، مانند یک اتوی سنگین عمل می‌کند و رنگ و الگو را از روی کاغذ به روی پارچه منتقل می‌کند.
پرینتر مورد نیاز برای چاپ سابلیمیشن
برای این کار پرینتر‌های جوهر افشان یا لیزری پیشنهاد می‌شود. رنگ به‌کاررفته در این پرینتر، مثل هر پرینتر دیگری از نوع جوهر مایع است. بعد از چاپ کاغذ، رنگ الگو به‌صورت جامد درمی‌آید و کاملا به کاغذ می‌چسپد.
فرایند تصعید (تبدیل جامد به گاز)
با اعمال فشار و حرارت بالا، رنگ‌های جامدی که بر روی الگو حک شده‌اند به گاز تبدیل می‌شوند و از روی الگوی کاغذی به پارچه انتقال می‌یابند. این نوع پارچه ها، کیفیت و شفافیت بالایی دارند و در مقابل شستشو و رطوبت مقاوم هستند.
پارچه‌های مناسب چاپ کدامند؟
چاپ دیجیتال، چاپ‌های غلتکی و سایر دستگاه‌های چاپ، مکانیزم متفاوتی را برای چاپ استفاده می‌کنند. هر دستگاهی باتوجه‌به ویژگی‌هایی که دارد، می‌تواند کیفیت‌های چاپ متنوعی را ارائه دهد.
پارچه‌هایی که از الیاف طبیعی ساخته شده‌اند، راحت‌تر رنگ را جذب می‌کنند و در انتخاب نوع ماشین چاپ نیز مشکلی نخواهند داشت. اما پارچه‌هایی که الیاف مصنوعی دارند، در بیشتر موارد روش‌های چاپ پیچیده و چند مرحله‌ای را می‌طلبند.
بشتر بخوانید: انواع چاپ پارچه
پارچه پنبه‌ای (Cotton fabric)
پنبه به‌عنوان یک الیاف طبیعی، کاربرد گسترده‌ای در صنعت نساجی و چاپ پارچه دارد. پنبه می‌تواند رطوبت بالایی را تحمل کند و دوام آن نیز بالا است. این متریال مرغوب، به این زودی‌ها کیفیت خود را از دست نمی‌دهد تا مدت‌ها قابل استفاده است.
اگر قصد دارید تا روی این نوع پارچه‌ها، الگوهای موردنظرتان را چاپ کنید، با خیال آسوده این کار را انجام دهید و از نتیجه کار مطمئن باشید. این متریال باکیفیت، در تمام روش‌های چاپ پارچه کاربرد دارد و می‌توانید بر روی آن عملیات چاپ را انجام دهید. البته روی این پارچه بهتر است تا از رنگ‌های واکنشی استفاده کنید.
پارچه ویسکوز (Viscose fabric)
ویسکوز پارچه‌ای است که به‌صورت گسترده در چاپ دیجیتال استفاده می‌شود. فرایند تولید این پارچه کمی متفاوت‌تر است. الیاف اولیه ویسکوز را از مواد گیاهی می‌سازند و با طی کردن فرایند‌های مختلف، آن را به پارچه‌ای قابل استفاده در صنعت پوشاک تبدیل می‌کنند.
از دستگاه‌های دیجیتالی برای چاپ روی ویسکوز کمک می‌گیرند؛ البته برای حصول بهترین نتیجه از چاپ، بهتر است تا از جوهر راکتیو استفاده شود.
پارچه پشمی (woolen fabric) برای استفاده در انواع روش‌های چاپ پارچه
پشم به‌عنوان یک متریال طبیعی، کاربرد گسترده‌ای در صنعت نساجی دارد. استقبالی که از این نوع پارچه‌ها شده‌است، صنعتگران را وا‌داشت که طرح‌های زیبایی را روی این پارچه‌ها چاپ کنند.
دستگاه‌های چاپ دیجیتال مناسب‌ترین گزینه برای چاپ پارچه‌های پشمی هستند. در هنگام چاپ پارچه‌های پشمی، به ضخامت نخ‌های آن توجه کنید و اگر طول زیادی دارند، هد دستگاه چاپ را با فاصله از آن قرار دهید تا آسیبی به هد نازل رنگ وارد نکند.
پارچه ابریشم (Silk fabrics)
پارچه‌های ابریشمی به‌دلیل مرغوبیت بالایی که دارند، مورد استقبال زیادی قرار گرفته‌اند. چاپگرهای دیجیتالی، به‌خوبی فرایند چاپ را بر روی این پارچه‌ها انجام می‌دهند. جوهر‌های اسیدی یا واکنشی مناسب این نوع پارچه‌ها هستند.
پارچه پلی آمید (Polyamide)
از این نوع پارچه‌ها بیشتر برای لباس شنا استفاده می‌کنند. جوهر‌های اسیدی مناسب پارچه‌های لیکرا پلی آمید هستند. با دستگاه‌های چاپ دیجیتال، فرایند چاپ را انجام می‌دهند. متریال به‌کاررفته در این پارچه، مقاومت بالایی در برابر آب شور دارد و کلر و سایر مواد درون آب نیز تاثیر منفی بر روی آن نمی‌گذارند.
پلی استر (Polyester)
می توانید بیشتر روش‌های چاپ پارچه را در مورد پلی استر اعمال کنید ولی به‌دلیل مصنوعی بودن الیاف آن، باید در انتخاب رنگ مصرفی دقت به خرج دهید. این پارچه‌ها به‌دلیل تولید انبوهی که دارند، رقیب سرسخت پارچه‌های پنبه‌ای و پشمی شمرده می‌شوند.
به‌دلیل مصنوعی بودن متریال آن، باید فرایند چاپ را با دقت بیشتر انجام دهید و از جذب رنگ مطمئن شوید. دستگاه‌های چاپ دیجیتال و غلتکی مناسب‌ترین گزینه برای این نوع پارچه‌ها محسوب می‌شوند. اگرچه، چاپ سابلیمیشن ماندگاری کمتری روی این پارچه‌ها دارد ولی با استقبالی که از آن شده، بسیاری از تولید کنندگان ترجیح می‌دهند تا از این پارچه‌ها در چاپ سابلیمیشن استفاده کنند.
پارچه‌های مخلوط (Mixed fabric)
این نوع پارچه‌ها از دو نوع متریال طبیعی و مصنوعی تشکیل می‌شود. پارچه‌های مخلوط یا ترکیبی، به‌دلیل ساختار ترکیبی که دارند، دستگاه‌های چاپ دیجیتال را با چالش مواجه می‌کنند. در این دستگاه‌ها فقط می‌توان از یک نوع جوهر استفاده کرد، درصورتی‌که پارچه‌های ترکیبی به دو نوع جوهر نیاز دارند.
با این شرایط مجبور می‌شوید تا بیشتر مواد تشکیل دهنده پارچه را درنظر بگیرید و از جوهری استفاده کنید که با اکثر متریال‌های پارچه سازگار باشد. در این شرایط، ممکن است بعضی نقاط پارچه به‌خوبی رنگ را جذب نکنند و رنگ پریدگی در آن رخ دهد.
کدام روش چاپ ماندگارتر است؟
در چاپ پارچه‌ها دست‌تان باز است که از هر روشی از انواع روش‌های چاپ پارچه که خواستید استفاده کنید، ولی باید در انتخاب برند رنگ‌ها دقت داشته‌باشید زیرا برخی از برند‌ها از موادی تشکیل شده‌اند که با تمام پارچه‌ها سازگار نیست و به‌خوبی بر روی آن‌ها جذب نمی‌شوند.
روش‌های چاپ پارچه بسیار متنوع است و هریک از آن‌ها کیفیت و درخشندگی مخصوصی را ارائه می‌دهند. در انتخاب روش چاپ باید به اولویت‌های کاری خودتان دقت کنید و مشخص سازید که کیفیت برایتان اهمیت دارد یا سرعت کار و تولید انبوه در اولویت قرار می‌گیرد.
روش‌های چاپ ماشینی در کنار راندمان بالایی که دارند، از کیفیت مطلوبی نیز برخوردار هستند. چنانچه قصد دارید تا کارگاه تولیدی افتتاح کنید، بایستی به مصرف‌کنندگان پارچه نیز توجه کنید و متناسب با نیاز بازار، از دستگاه‌های چاپ مناسب خریداری کنید.
تمام فناوری‌های موجود، قادرند طرح‌های با کیفیت و ماندگاری را چاپ کنند، به شرطی که در فرایند چاپ، از رنگ‌های سازگار با نوع پارچه‌ها استفاده شود.
پارچه‌هایی که درصد بیشتر مواد تشکیل دهنده آن‌ها از یک نوع الیاف باشد، برای چاپ مناسب هستند. پارچه‌های مخلوط، دستگاه‌های چاپ را با چالش روبه‌رو می‌کنند.
بله! در این نوع چاپ به‌دلیل این‌که رنگ تحت دما و فشار زیاد به پارچه تزریق می‌شود، از ماندگاری بالایی برخوردار است.
