آشنایی با شابلون چاپ سیلک

چاپ یکی از روش‌های اصلی برای خلق آثار هنری است که استفاده از آن به چندین سال قبل برمی‌گردد. با گذر زمان و پیشرفت فناوری، روش‌های چاپ تغییر کردند و امروزه این روش‌ها تنوع بالایی دارند. چاپ سیلک یکی از این روش‌های جدید و پر‌طرفدار برای چاپ تصویر است که با استفاده از شابلون، روی سطوح مختلف انجام می‌شود. یکی از کاربرد‌های رایج این مدل چاپ، چاپ روی پارچه است که باعث توسعه و پیشرفت صنایعی مانند نساجی هم شده است. چاپ سیلک، تنوع زیادی به این صنعت داده است. در این مقاله به‌صورت جامع به شما نحوه ساخت یک شابلون چاپ سیلک را آموزش خواهیم داد و مهم‌ترین نکات و مراحل در ساخت آن را بررسی می‌کنیم.

چگونه شابلون چاپ سیلک بسازیم؟

کیفیت چاپ تا حد زیادی به شابلون وابسته است و اگر شابلون مناسبی برای چاپ انتخاب نکنید، کیفیت چاپ کاهش پیدا می‌کند. برای ساخت یک شابلون چوبی، به وسایل زیر نیاز دارید.

وسایل مورد نیاز برای ساخت شابلون چوبی

چارچوب‌های چوبی به‌دلیل سبکی و قیمت مناسب، کاربرد بیشتری دارند. وسایل مورد نیاز عبارتند از:

• چارچوب
• گیره برای کشیدن توری
• دستگاه مگنه زن
• توری چاپ
• میز نور
• کاردک
• آب چسپ
• لاک

چارچوب‌های چوبی به‌دلیل این‌که قیمت مقرون‌به‌صرفه‌ای دارند و از طرفی سبک هم هستند، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. بیس این مدل شابلون، چارچوب آن است و باید اندازه چارچوب بر اساس اندازه چاپ باشد. در کارگاه‌های چاپ سیلک از اندازه‌های مختلفی برای شابلون چاپ استفاده و سپس بر اساس اندازه چاپ، چارچوب مورد نیاز انتخاب می‌شود.

جنس چوب شابلون چاپ سیلک از مقاومت بالایی برخوردار است، چرا که هر چارچوب بعد از چاپ باید شسته شود تا بتوان طرح دیگری روی آن ظاهر کرد. پس لازم است که چوب مقاومت کافی در برابر آب را داشته‌باشد. نکته دیگر این است که از منگنه‌ای استفاده کنید که به راحتی روی چارچوب قرار می‌گیرد و توری چاپ را به خوبی نگه می‌دارد. بهترین نوع منگنه، منگنه‌های بادی هستند.

برای ساخت یک شابلون این موارد را باید در نظر بگیرید:

• انتخاب طرح مناسب: طرح مورد نظر خود را انتخاب کنید. طرح‌ها را می‌توانید از منابع خارجی انتخاب کنید.
• طراحی الگو: در قدم بعدی، الگوی مورد نظر را روی کاغذ پیاده‌سازی کنید. استفاده از الگوهای دستی بهتر است، چرا که با استفاده از مداد و قلم‌های رنگی می‌توان به خوبی طرح را روی کاغذ پیاده‌سازی کرد.
• تهیه قالب سیلک: قطعه سیلکی را که می‌خواهید الگوی چاپی را بر روی آن قرار دهید، در نظر بگیرید. سپس آن را به اندازه چاپ برش دهید.

سپس باید برای انتقال طرح و تثبیت طرح اقدام کنید که در ادامه به‌طور مفصل در مورد آن توضیح خواهیم داد.

 مراحل شابلون‌سازی

برای ساخت یک شابلون مراحل زیر را دنبال کنید:

مرحله اول ساخت شابلون چاپ سیلک

از یک کاغذ مایلار یا وینیل استفاده کنید و طرح مورد نظر خود را برای ساخت شابلون روی آن بکشید. بعد از این‌که کار طراحی پایان یافت، آن را روی شابلون مورد نظر منتقل کنید. با استفاده از یک ماژیک، طرح را به‌طور واضح روی کاغذ وینیل بکشید.

برای این‌که طرح با دقت بالاتری رسم شود، کاغذ وینیل را با چسب نقاشی ثابت کنید. نکته دیگری که باید به آن توجه کنید این است که از یک خط‌کش فلزی استفاده کنید تا خطوط صافی داشته‌باشید. اگر در جایی هم به مشکل خوردید و خطی را اشتباه رسم کردید، می‌توانید از یک پارچه آغشته به الکل استفاده کنید.

مرحله دوم ساخت شابلون چاپ سیلک

برای محکم نگه‌داشتن مایلار یا وینیل می‌توانید از استات کمک بگیرید. با انجام این کار می‌توانید به راحتی طرح را برای برش و ساخت کلیشه سیلک اسکرین آماده کنید. توجه داشته‌باشید که کاغذ وینیل باید طوری قرار بگیرد که پلاستیک با طرح، 2.5 سانتی‌متر فاصله داشته‌باشد.

مرحله سوم

با کمک یک قیچی تیز می‌توانید طرح را برش دهید. دقت در این‌جا اهمیت زیادی دارد تا شما بتوانید طرح تمیزی را درآورید. قسمت‌های اضافی را از تصویر جدا کنید و مراقب باشید که طرح اصلی جدا نشود. نکته‌ای که باید در این‌جا به آن توجه کنید این است که ممکن است جوهر جذب پارچه شود، پس هنگام برش حواستان به این مورد باشد. برای راحت‌تر کردن برش می‌توانید شابلون چاپ سیلک را در مواقع لازم بچرخانید.

مرحله چهارم

طرح آماده شده را روی قاب مخصوص چاپ بگذارید، در این مرحله می‌توانید از یک نوار انتقال چسب در پشت کار استفاده کنید. هر زمان که خواستید تصویر را به‌طور کامل انتقال دهید، نوار پشت کار را آرام جدا کنید و طرح را پشت قاب بگذارید، در این‌صورت آسیب کمتری به کلیشه سیلک اسکرین می‌رسد و موقع چاپ مشکلی پیش نمی‌آید.

بیشتر بخوانید: مراحل چاپ روی پارچه

ظاهر کردن طرح در شابلون‌سازی

برای ظاهر کردن طرح در شابلون‌سازی به یک لاک مخصوص نیاز دارید. باید لاک را با ماده حساس‌کننده در یک نسبت مشخص 10 به 1 مخلوط کنید و بعد با یک کاردک روی سطح توری بکشید. توجه کنید که کار را باید حتما به‌صورت یک‌دست انجام دهید. برای چاپ طرح روی شابلون به یک میز توری هم نیاز دارید. این میز توری دارای 2 الی 5 لامپ مهتابی و لامپ مخصوص چاپ است.

عرض و طول میز اهمیتی ندارد ولی هر چه بزرگ‌تر باشد، برای چاپ طرح‌های بزرگ‌ راحت‌تر هستید. ارتفاع میز از سطح لامپ تا شیشه بین 20 تا 30 سانتی‌متر است و مدت زمان نوردهی هم بین 5 تا 10 دقیقه خواهد بود و البته به فاصله، ضخامت طرح و حرارت محیط وابسته است. کل عملیات باید در یک تاریک‌خانه انجام شود. حالا مکان مورد نظر شما هر جایی می‌تواند باشد، فقط باید از ورود نور به آن محیط جلوگیری کنید.

می‌توانید طرح را روی طلق شفاف، فیلم یا کاغذ معمولی چاپ کنید. طرح باید در نقاطی که قرار است نور از آن عبور کند، به اندازه کافی شفاف باشد. هم‌چنین توجه داشته‌باشید که خطوطی که قرار است از آن نور عبور نکند، باید مشکی باشد. در کارگاه‌های حرفه‌ای از فیلم‌های مخصوص استفاده می‌کنند ولی در کارگاه‌های سنتی استفاده از کاغذ کالک رواج دارد. یکی دیگر از روش‌های استفاده از فیلم، به کار گرفتن کاغذ مشکی است که باید آن را به شکل طرح مورد نظر در بیاورید.

چند روش برای خشک کردن رنگ

برای خشک کردن هم از طناب و گیره لباس یا از یک قفسه برای خشک کردن استفاده می‌کنند. راه دیگری که برای خشک کردن وجود دارد ایجاد محیط گرم به‌وسیله سشوار یا هر وسیله گرمازای دیگری است. در صورتی‌که محیط مناسبی برای خشک کردن ندارید از رنگ‌های زودبازده مثل رنگ pvc یا رنگ پلی‌اتیلن استفاده کنید.

در آخر برای این‌که بفهمیم لاک کاملا خشک شده یا نه باید روی قسمتی از آن دست بکشید، اگر سطح، چسبندگی داشت، یعنی لاک کاملا خشک شده است. زمانی که برای خشک شدن در نظر می‌گیرید اهمیت زیادی دارد، اگر مدت زیادی لاک روی توری بماند و خیلی خشک شود، ظاهر کردن طرح با مشکل روبرو می‌شود. توجه کنید که در این‌جا چسبنده نبودن لاک کافیست.

بیشتر بخوانید: انواع روش چاپ تیشرت؛ 

نکات مهم در شابلون‌سازی

یکی از مواردی که در ساخت شابلون چاپ سیلک اهمیت دارد، استفاده از حساس شونده است. اگر برای چاپ طرح از کاغذ عادی استفاده می‌کنید برای شفاف کردن آن باید از روغن استفاده کنید تا نور از آن عبور کند. البته این روش بیشتر در کارگاه‌ها و روش‌های خانگی کاربرد دارد و در کارخانه‌های صنعتی از کاغذ کالک استفاده می‌کنند. برای ساخت شابلون از دستگاه برش لیزری هم می‌توانید استفاده کنید، اما در روش چاپ سیلک استفاده از توری رواج بیشتری دارد.

نکته مهم دیگری که در شابلون‌سازی باید به آن توجه کرد این است که در صورت نگهداری نادرست به آن آسیب می‌رسد و در کیفیت چاپ، اثرگذار است. توجه کنید که شابلون را در جای صاف قرار دهید تا تاب برندارد و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. چرا که هرگونه آسیب رساندن و ضربه وارد کردن به شابلون باعث کاهش کیفیت و دقت چاپ می‌شود.

در ساخت شابلون از مواد باکیفیت استفاده کنید که چاپ باکیفیت‌تری تحویل بگیرید. رعایت بهداشت و نکات ایمنی هم اهمیت زیادی دارد. از آن‌جایی که از مواد و رنگ‌های شیمیایی استفاده می‌شود، در فضای مناسب کار کنید و لباس مناسب بپوشید.

سخن پایانی

ساخت یک شابلون چاپ سیلک یک فرایند جالب و خلاقانه است. با رعایت نکات مهمی که گفته شد می‌توانید طرح‌های خود را با کیفیت بالا و جزئیات دقیق چاپ و طرح‌های خلاقانه ایجاد کنید.

سوالات متداول:

منابع: +